Müşterilerinize e-Fatura kesin, iş ortaklarınızdan e-Fatura alın ve tüm süreci her an her yerden yönetin.
Mali kayıtlar, taraflar arası mutabakat süreçleri için önem taşırken şirket içi muhasebesel işlemlerin de doğru yönetimlesini sağlamaktadır. Bu doğrultuda ortak iş yapan şirketler arasında, şirket ile Metin girmek için buraya tıklayın.mal ve hizmet temin edilen tedarikçiler arasında ve mal ve hizmet satışının tarafı olan müşteriler ile söz konusu şirket arasında yapılan para alışverişleri, cari hesap adı altında kaydedilmektedir. Peki, cari hesap nedir ve hesap takibinde nelere dikkat etmek gerekmektedir?
Cari Hesap Nedir?
Cari hesap; ticari ilişki içerisinde bulunan kişi ve kurumların, bu ilişkiden doğan karşılıklı borç ve alacak bilgilerinin, ilişki sonunda mutabık kalabilmek adına kayıt altına aldıkları uygulamadır. Cari hesap uygulamasında şirket, tedarikçi, iş ortağı, müşteri ve benzer tarafların aralarındaki ticari ilişkiden doğan borç ve alacakları, önceden anlaşılan ve müsaade edilen süre boyunca talep etmeden takip etmelerini esas almaktadır.
Taraflar, para hareketlerini cari hesaba kaydederek belirli bir süre sonunda bilgi takası gerçekleştirip mahsuplaşmak suretiyle ticari ilişkiyi sürdürürler. Söz konusu süre sonunda ortaya çıkan borç ve alacak yükümlülükleri taraflar arasında kabul edilmekte ve mutabık kalınarak cari hesap kapatılmaktadır. Bunlara ek olarak cari hesap kayıtlarının yasal bir geçerliliği olmamakla birlikte bir sözleşme ile kayıtları resmileştirmek de mümkündür.
Cari hesap sözleşmeleri, 6108 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 134 ila 143. maddeleri ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 89 ila 101. maddeleri doğrultusunda düzenlenmiştir. İlgili mevzuat düzenlemelerine göre yazılı olarak yapılmayan cari hesap sözleşmelerinin geçerliliği bulunmamaktadır. Sözlü anlaşmalar sadece tarafları ilgilendirmekte olup olası anlaşmazlıklarda hukuki sürece faydası olmamaktadır.
Cari Hesap Yönetmenin Önemi
Cari hesap takibi yapmak, mali açıdan hataların önlenmesi ve taraflar arasındaki borç-alacak mahsuplaşmasının sorunsuz tamamlanması açısından önem arz etmektedir. Öyle ki cari hesap faktörünün en önemli işlevi, taraflar arasındaki hatalı ve mükerrer ödemelerin önüne geçmesidir. Bununla beraber cari hesabın zayi kayıt ihtimalini ortadan kaldırmak gibi bir işlevi de bulunmaktadır.
Cari hesap açmanın önemi olarak gösterilebilecek bir başka konu ise bu hesap sisteminin takas rejimini esas almış olmasıdır. Söz konusu takas sadece mal ve para değil, cari hesap kayıtlarını da kapsar. Bu doğrultuda taraflardan birinin tutabileceği olası hatalı kayıtlar, karşı tarafın kayıtları ile düzeltilebilmektedir. Anlaşmazlık durumunun ortaya çıkması doğrultusunda resmi belge kayıtları ile anlaşmazlığı gidermek mümkündür.
Aynı düzlemde örneklendirmek gerekirse tarafların borç ve alacakları, cari hesaplar altında gayriresmi bir şekilde güvence altına da alınmaktadır. Yazılı bir cari hesap sözleşmesi ise borç ve alacakların resmi bir şekilde güvence altına alınmasını ve mali kayıt riskinin ortadan kaldırılmasını sağlamaktadır.
Cari Hesap Takibi Nasıl Yapılır?
Cari hesap takibi yapmayı mümkün kılan farklı araç ve yöntemler mevcuttur. Bu konuda faydalanılabilecek yöntem ve araçlar şöyle sıralanmaktadır:
-
El ile defterde cari hesap takip etmek
-
Excel ile bilgisayarda cari hesap takip etmek
-
Özel yazılımlar ile cari hesap takip etmek
El ile defterde cari hesap takibi, eski usul bir yöntem olmakla birlikte geleneksel sistemleri uygulayan işletmeler tarafından tercih edilmektedir. Borç ve alacak doğuran her bir ticari eylem, manuel olarak defterin ilgili bölümlerine kaydedilmektedir. Bu defterlerde alacak, borç ve toplam bölümleri bulunmaktadır. Toplam bölümü, sayfa veya dönem bittiğinde hesaplanarak kaydedilmektedir.
Excel ve benzeri basit sistemler, el ile kayıt tutmayı hızlandırmakla beraber bilgilerin bilgisayar ortamına kaydedilmesini sağlamaktadır. Bu tür sistemlerin önemli faydalarından biri, cari hesap bakiyesinin otomatik olarak hesaplanabilme fonksiyonudur. Hesap hatalarını önleyebilen bu fonksiyon, şirketlerin mahsuplaşma süreçlerinin sorunsuz geçmesine de fayda sunmaktadır.
Özel yazılımlar, şirketlerin cari hesap kaydı tutmasını ve takip etmesini kolaylaştıran bilgisayar programlarıdır. Bu programlarda hesap bakiyeleri bilgisayarla birlikte bulut sistemlere de kaydedilmektedir. Böylece bilgi kaybı ihtimali ortadan kalkmakla beraber mahsuplaşma sürecinin dijital ortamda tamamlanabilmesi de söz konusu olabilmektedir.
Cari Hesap Takibinden Kim Sorumludur?
Cari hesap sorumluluğu normal şartlarda ticari faaliyetlerin her iki tarafına da aittir. Fakat bu süreçte taraflar arasında yapılan anlaşmalar, sorumluluğu taraflardan birine de yükleyebilmektedir. Gerek yazılı gerek sözlü anlaşmalarda çoğunlukla alacaklı pozisyonundaki tarafa cari hesap kaydı takibi sorumluluğu verilebilmektedir. Bu nedenle mahsuplaşma sürecinde problem oluşmasına yol açmamak niyetiyle her iki tarafın da cari hesap takibi yapmasında fayda bulunmaktadır.
Cari Hesap ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Cari hesaplar, hesap kayıtları ve takibi konusundaki daha detaylı bilgiler için sıkça sorulan sorulara cevap vermek de faydalı olacaktır.
Cari Oran Nedir?
Cari oran, bütün dönen varlıklarının (paraya çevrilebilir varlıklar) da kayıt altına alınmasıyla birlikte yapılan hesaplama ile ortaya çıkan ve şirketin kısa vadeli borçlarını karşılama ihtimalini gösteren oranı ifade etmektedir.
Cari Oran Nasıl Hesaplanır?
Cari oran hesaplama formülü “Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar” şeklindedir. Genel bir kural olarak cari oranın 1,5 ve 2 arasında olması yeterli görülmektedir.
Cari Kod Nedir?
Cari kod; cari hesap takibini kolaylaştırmak için iş ortaklarına, tedarikçilere ve müşterilere özel olarak atanan harf ve sayıları temsil etmektedir. Örneğin İstanbul’daki bir ayakkabı tedarikçisi için T-34-A-001 gibi bir kod tanımlanabilir. Bu formata göre Ankara’daki bir elbise tedarikçisinin kodu T-06-E-002 şeklinde olabilmektedir.
Cari Hesap Sözleşmesi Nedir?
Cari hesap sözleşmesi, uygulama esasları Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu kapsamında düzenlenmiş olan ve cari hesap kayıtlarının resmi geçerliliğe sahip olmasını sağlayan yazılı sözleşmedir.
Cari Dönem Nedir?
Cari hesabın kapsadığı süre, cari dönem olarak adlandırılmaktadır. Cari dönem; aylık, yıllık veya özel olarak belirlenmiş başlangıç ve bitiş tarihleri arasındaki süreyi ifade edebilmektedir.
Cari Bakiye Nedir?
Cari bakiye, cari hesap kayıtları sonucunda oluşan borç ve alacakların oluşturduğu tutardır. Borç bakiyesi doğması durumunda alacaklıya ödeme yapılması, alacak bakiyesi için ise karşı taraftan ödeme alınması gerekmektedir. Oluşan borç veya alacak durumunun sonraki döneme devretmesine karar verildiğinde ise bu tutar, hesaba cari bakiye olarak kaydedilmektedir.
Cari Hesap Borcu Ne Demek?
Cari hesap borcu, cari dönem sonunda yapılan mahsuplaşma ile doğan ve borçlu tarafın ödemeyi taahhüt ettiği tutarı ifade etmektedir.
Cari Hesap Ücretli mi?
Cari kayıtları tutmak için özel yazılımların kullanılması durumunda cari hesap ücreti ödemek gerekmektedir. Söz konusu yazılımları hizmete sunan firmalar, periyodik abonelik ücreti talep edebilmektedir.
