Tevkifatlı Fatura Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Mal veya hizmetlerin alım satımıyla doğan Katma Değer Vergisi alıcı tarafından ödenirken devlete aktarılması satıcıya yüklenir. Bir mal satıldığında işleme konu olan vergiler alıcı tarafından ödenen fiyata eklenerek ya da fiyata dahil olacak şekilde satıcının hesabına yatırılır. Satıcılar ise tahsil ettiği bu vergiyi dönemsel olarak beyan ederek devlete ödemesini gerçekleştirir. Tevkifatlı faturalarda söz konusu vergiler alıcı ile satıcı arasında değişen oranlarda paylaştırılır. “Tevkifatlı fatura nedir?”, “Tevkifatlı faturalar hangi durumlarda ve nasıl kesilir?” gibi soruların yanıtları için yazımızı okuyabilirsiniz. 

Tevkifat nedir?

Tevkifat kelimesinin sözlük anlamı iktisadi literatürde “para konusunda yapılan kesintiler” olarak tanımlanır. Vergiler söz konusu olduğunda ise tevkifat, doğan vergilerin taraflar arasında bölüştürülmesidir. Tevkifat oranları, hangi işlemlerde, ne oranda ve kimler tarafından uygulanabileceği vergi mevzuatlarında belirtilir. 

Türkiye'deki vergi mevzuatında, Katma Değer Vergisi (KDV) ve gelir vergilerinde tevkifat uygulanabilir. Bu her iki vergi türünde de tevkifat uygulamasına ilişkin detaylar ve nasıl uygulanacağına dair esaslar Katma Değer Vergisi ve Gelir Vergisi Kanunlarında ilgili maddelerde tüm detayları ile açıklanır.

Tevkifat Türleri Nelerdir?

Tevkifatlı faturalarda vergi ödemesi farklı şekillerde olabilir. Tevkifat türleri, tevkifat oranlarına göre kısmı tevkifat ve tam tevkifat olarak isimlendirilir. Tevkifat oranları 10 üzerinden kesirli sayılar ile ifade edilir. 2/10, 5/10, 7/10 9/10 gibi ifadeler kısmı tevkifat oranlarını temsil ederken tam tevkifat uygulanan durumlarda 10/10, yani tüm vergi alıcıya yüklenecek şekilde ifade edilir. 

Bildiğiniz üzere mal veya hizmet alım satımlarındaki standart vergi uygulamalarında vergiyi alıcı satıcıya öderken satıcı da bu tutarı devlete aktarır. Ancak tam tevkifat ve kısmı tevkifat söz konusu olduğunda ödenmesi gereken taraflar arasında kısmen paylaştırılır ya da tamamen alıcı tarafından ödenir. 

Tam Tevkifat 

Herhangi bir alım satım işleminde faturaya tam tevkifat uygulandığında çıkan vergi tutarının tamamı alıcının sorumluluğundadır. O işlemin vergisi alıcı tarafından doğrudan devletin ilgili kurumlarına ödenir. Standart uygulamada, bir faturadaki KDV tutarı malın ya da hizmetin tutarına ilave edilerek satıcının hesaplarına aktarılır. Tam tevkifatlı işlemlerde ise alıcı KDV tutarını satıcıya ödemez. 

Kısmi Tevkifat 

İsminden de anlaşılacağı üzere, kısmı tevkifatlı faturalarda vergi tutarı mevzuata uygunluğuna göre belirli oranlarda satıcı ve alıcıya bölüştürülerek iki tarafın birlikte ödemesi sağlanır. Yasal mevzuatta kısmı tevkifat oranları 2/10, 5/10, 7/10 ve 9/10 olarak uygulanır. Buradaki oran alıcının ödeyeceği vergi tutarını ifade eder. 7/10 tevkifat durumunda verginin yüzde 70’ini alıcı devlete öderken, yüzde 30’u ise satıcıya öder ve satıcı da devlete öder. 

Tevkifat Uygulanabilecek İşlemler Nelerdir?

Tevkifat Hesaplama Nasıl Yapılır?

Faturalarda tevkifat hesaplama hususunun daha net bir şekilde anlaşılması için bir örnek vermek gerekirse; 2.000 TL’lik satış tutarı ile KDV oranını yüzde 18 olduğu bir malın alım satım işleminde doğan KDV tutarı 360 TL olur. Bu işlemde tevkifat oranının 5/10 olduğunu varsayalım. Bu durumda satıcının alıcıya keseceği faturada ödenmesi gereken vergi tutarına 5/10 oranında tevkifata gidilir. Tevkifatsız faturada KDV dahil toplam fatura tutarı 2.360 TL olması gerekirken 5/10 oranında uygulanan tevkifat nedeniyle faturanın toplam tutarı 2.180 TL olur. (360 TL x 5/10 = 180 TL). Böylece ilgili malın alım satımından devlete ödenmesi gereken 360 TL’lik verginin 180 TL’si alıcı kalan 180 TL’si ise satıcı tarafından ödenmiş olur. 

Tevkifatlı Fatura Nedir?

Katma Değer Vergisi söz konusu olduğunda tevkifat yapılabilmesi için işlemin faturaya yansıtılması gerekir. KDV’nin bölüştürüldüğü faturalara tevkifatlı fatura denir. Katma değer vergilerinde tevkifatlı fatura kesilmesi neticesinde doğan vergiler her iki taraf arasında değişen oranlarda bölüştürülür ve taraflarca beyannamelere işlenerek devlete ödenir. 

Tevkifatlı Fatura Nasıl Kesilir?

Tevkifatlı faturaların, normal faturaların kesilme sürecinden herhangi bir farkı yoktur. Tek yapmanız gereken faturada KDV ile ilgili bölümde tevkifat oranına göre KDV tutarını indirmeniz yeterlidir. Böylece, alıcıdan size gelecek olan KDV tutarını alıcıya yüklemiş olursunuz. Tam tevkifat uyguladığınızda alıcı size herhangi bir KDV tutarı ödemeyecektir. Kısmı tevkifat söz konusu ise tevkifat yaptığınız tutardan kalan kısım alıcan size KDV tutarı olarak gelir. Örneğin 7/10 tevkifat uygularsanız alıcı size KDV’nin 3/10 kadarını ödeyecektir.

Tevkifatlı Fatura ile Faturanın Arasındaki Farklar Nelerdir?

Tevkifatlı fatura ile standart yöntemlerle kesilen normal faturalar ya da irsaliyeli faturalar arasında verginin paylaştırılması dışında bir farklılık yoktur. Tevkifatlı faturalarda, alıcılar da işlemden doğan KDV’ye ortak olur. Normal faturalarda ise alıcılar doğan KDV’yi satıcıya ödeterek sorumluluğu satıcıya devreder. 

Tevkifatlı Fatura Nasıl Oluşturulur?

Muhasebe yazılımlarında tevkifatlı fatura kesilirken tevkifat uygulanabilecek alanlarda tabii olunan tevkifat oranı belirtilerek faturalar kesilir. Böylece kesilen faturada alıcının ödeyeceği vergi tutarı tevkifat oranında düşer. Siz de QNB eFinans'lı olarak e-Fatura platformu üzerinden keseceğiniz faturalarda tevkifat oranını kolayca müşterilerinize iletebilirsiniz. 

Tevkifatlı Fatura Oluşturulurken Nelere Dikkat Edilir?

Öncelikle söz konusu vergi yükümlülüğü doğuracak işlemin tevkifatlı fatura kapsamında olup olmadığı kontrol edilmelidir. Tevkifat oranları faturalarda belirtilmelidir. Tevkifatlı fatura kesilirken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, mevzuatlarda belirtilen tevkifat oranının doğru belirlenmesidir. Tevkifat oranının yanı sıra söz konusu işlemin KDV oranının da kontrol edilmesi önemlidir.

Tevkifatlı Fatura ile İlgili Sıkça Sorular Sorular