Vergi Borcu Yapılandırma: Tüm Detaylar (2024)

Vergi borcu yapılandırması, ülkemizde zaman zaman uygulanan bir yöntemdir. Özellikle yüksek miktarda vergi borcu olan kişi ve kurumların yakından takip ettiği bu uygulama her zaman yürürlükte değildir. Ayrıca yapılandırma ve vergi affı için çeşitli şartlar da vardır. Peki; vergi borcu yapılandırma nedir, nasıl yapılır ve vergi borcu affından nasıl faydalanılır? 

Vergi Borcu Nedir?

Vergi borcu, bazı istisnalar dışındaki tüm kişi ve kurumların kamusal hizmetler için devlete yapmakla yükümlü oldukları ödemeleri ifade eder. Ülkemizde bazıları kişileri, bazıları da kurumları ilgilendiren çeşitli vergi kalemleri vardır. Vergi borcu; kazançlardan (gelir vergisi vb.), harcamalardan (özel tüketim vergisi vb.) ve kamu hizmetlerinin kullanılmasından (çevre temizlik vergisi vb.) doğabilir. Türkiye’de yürürlükte olan ve vergi borcunu doğuran bazı vergi kalemlerini gelir vergisi, kurumlar vergisi, KDV, ÖTV ve MTV şeklinde sıralayabiliriz.  

Vergi Borcu Yapılandırma Nedir?

Vergi borcu yapılandırma, zamanında ödenmeyen ve gecikmeye girdiği için faiz işletilen vergi borçlarının daha kolay ödenebilmesini sağlamak amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Her zaman geçerliliği yoktur ve geçici kanunlarla dönemsel olarak uygulanır. Vergi borcu affı olarak da bilinen bu uygulama, genellikle yasal süreler içinde ödeyemediğiniz vergi borçlarının faizlerinin silinmesini sağlar. Böylece sadece anaparayı yani asıl vergi tutarını ödeyerek gecikmiş vergi borcunuzu kapatabilirsiniz. Ayrıca faizsiz peşin ödemenin yanında düşük faiz oranları ile taksitli ödeme yapma imkânınız da bulunur.  

Vergi Borcunu Yapılandırmanın Önemi Nedir?

Vergi borcu yapılandırmanın önemi oldukça büyüktür, çünkü bu imkâna her zaman sahip olamazsınız. Her yıl yürürlüğe giren bir kanun olmamakla birlikte bazen uzun yıllar boyunca yeni bir yapılandırma kanunu çıkmaz. Bu nedenle gecikmiş ve birikmiş vergi borcunuz varsa yapılandırma dönemlerini kaçırmamalı ve borcunuzu yapılandırmalısınız. Örneğin en son çıkan 7440 sayılı yapılandırma düzenlemesinin başvuru süresi sona erdi ve sadece ilgili tarihler arasında başvuru yapanlar yapılandırmadan faydalanabildi.

Vergi borcu yapılandırmasının bir diğer önemi, borcun büyümesine neden olan faizlerin silinecek olmasıdır. Yapılandırma düzenlemelerinde vergi borcunuz tamamen silinmez, fakat faizler silindiği için ödeyeceğiniz miktar önemli ölçüde düşer. Buna ek olarak yürürlüğe giren kanunda taksit uygulamasının da olması, borcunuzu küçük parçalar halinde kolayca ödemenizi sağlar.  

Hangi Vergi Borçları Yapılandırılabilir?

Yapılandırma kanunları, genellikle bireysel ve kurumsal tüm vergi borçlarını kapsar. Tabii bu noktada belirleyici olan, yürürlüğe giren kanunun maddeleridir. Örneğin 2024 vergi borcu yapılandırmasıyla ilgili bir mevzuat yayımlanırsa sadece mevzuat kapsamındaki borçlar yapılandırılabilir. Ek bir düzenlemenin olmadığı ve geçmişteki yapılandırma kanunlarına benzer bir mevzuatın yürürlüğe girdiği senaryoda ise yapılandırabileceğiniz başlıca vergiler şöyle olacaktır: 

• Kurumlar vergisi 
• Gelir vergisi 
• Katma değer vergisi (KDV) 
• Özel tüketim vergisi (ÖTV) 
• Çevre temizlik vergisi 
• Emlak vergisi 
• Motorlu taşıtlar vergisi (MTV) 
• Banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) 
• Özel iletişim vergisi 
• İlan ve reklam vergisi 

Bu vergilere ek olarak vergi kalemi olmayan, fakat devlet kurumlarına ödenmesi gereken bazı borçlar da yapılandırma kanununa dahil edilir. Bu borçlara şu örnekleri verebiliriz: 

• Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) prim borçları 
• Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) borçları 

Yapılandırma kanunu kapsamına alınabilen diğer borç kalemleri ise idari cezalardır. Faizleri silinebilecek cezalardan bazıları şöyledir: 

• Köprü ve otoyollardan kaçak geçiş cezaları 
• Tebliğ edilmiş trafik cezaları 
• Dava süreci devam eden veya henüz kesinleşmemiş idari para cezaları 
• Radyo ve Televizyon Üst Kurumu (RTÜK) tarafından kesilen cezalar 
• Gümrük cezaları 
• Askerlik cezaları 
• Nüfus cezaları 

Kimler Vergi Borcunu Yapılandırabilir?

Vergi borcu affı ve yapılandırma kanunlarından genellikle tüm kişi ve kurumlar faydalanabilir. Yani vergi borcu olan hemen herkes bu kanunlar kapsamında borcunu yapılandırabilir. Fakat yapılandırma mevzuatları dönemsel olarak hazırlandığı için gelecekteki bir mevzuatın ek maddeler içermesi durumunda bazı kişi ve kurumlar yapılandırma hakkının dışında tutulabilir.  

Vergi Borcu Nasıl ve Nereden Yapılandırılır?

Vergi borcu yapılandırma işlemi, günümüzde oldukça basit hale gelmiş durumdadır. Gelir İdaresi Başkanlığının online hizmet vermesinden dolayı yapılandırma işlemini internet üzerinden kolayca yapabilirsiniz. Bu işlem için Dijital Vergi Dairesi’ni veya e-Devlet vergi borcu yapılandırma sayfalarını kullanabilirsiniz. Online başvurularda vergi borcu bilgileriniz sistemden alınacağı için ek bir belgeye ihtiyacınız olmaz.  

Dilerseniz yapılandırma başvurunuzu vergi dairesi veznelerinden de yapabilirsiniz. Veznelerden yapacağınız yapılandırma başvurularında T.C. kimlik kartınızı veya vergi kimlik kartınızı göstermeniz çoğu zaman yeterlidir. Fakat bazı durumlarda vergi dairesi sizden ek belge ve bilgi talep edebilir.  

Vergi Borcu Yapılandırma ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Vergi borcunuzu yapılandırma sürecinde size rehber olması adına konu ile ilgili sıkça sorulan sorulara da cevaplar verelim.  

İnternet Vergi Dairesi Üzerinden Vergi Borcu Sorgulama Nasıl Yapılır?

Dijital Vergi Dairesi veya bilinen eski adıyla İnternet Vergi Dairesi üzerinden vergi borcu sorgulama işlemi için sisteme giriş yapmanız yeterli. Dijital Vergi Dairesi’ne e-Devlet şifrenizle veya oluşturacağınız ayrı bir üyelikle giriş yapabilirsiniz. Giriş yaptığınızda ana sayfanın üst kısmında vadesi geçmiş borçlarınızı, vadesi gelmemiş borçlarınızı ve toplam vergi borcunuzu görebilirsiniz.  

Vergi Borcu Yapılandırma e-Devlet Üzerinden Yapılabilir mi?

Vergi borcu yapılandırma başvurusu yapmak için e-Devlet üzerindeki hizmet sayfalarından da faydalanabilirsiniz. e-Devletten vergi borcu yapılandırmak için “Kurumlar” menüsü altından Gelir İdaresi Başkanlığı hizmet sayfasına giriş yapabilirsiniz.  

Yapılandırılan Vergi Borcu Taksit ile Ödenebilir mi? 

Yapılandırma düzenlemeleri genellikle taksit seçeneklerini de içerir. Bu süreçte faizin tamamen silinmesi için peşin ödeme yapmanız gerekir. Taksitli ödemeyi seçtiğiniz takdirde ana vergi borcunuza, vade süresine bağlı olarak taksit faizi eklenir.  

Vergi Borcu Yapılandırma Kaç Taksit Halinde Ödenebilir?

Yürürlüğe giren kanunun taksitlendirme seçeneğini de içermesi halinde vergilerin kaç taksitte ödeneceği de açıklanır. Genellikle kişi ve kurumlara 3, 6, 9, 12 ve 24 ay gibi taksit seçenekleri sunulur.  

2024 Vergi Borcu Yapılandırma Başvurusu için Son Gün Ne Zaman?

2024 vergi borcu yapılandırma başvurusu ile ilgili yürürlükte olan bir kanun yoktur. Bir kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte son başvuru tarihi de ilan edilecektir.  

Vergi Borcu Yapılandırma Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Vergi borcu yapılandırma başvuru sonucu için uzun bir süreç yürütülmez. Kanun kapsamına alınan kişi ve kurumların yine kanun kapsamındaki vergiler için yaptıkları yapılandırma başvuruları doğrudan kabul edilir. Hem online hem de fiziki başvurular genellikle birkaç dakika içinde sonuçlanır.