Vergi Dilimi Nedir?

Ülkemizdeki ilgili yasal mevzuatlar gereği, gelir elde eden her birey, bu kazançlarına istinaden gelir vergisi ödemek zorundadır. Gelir vergisi de bireysel kazançlar üzerinden farklı yöntemler ve oranlarda hesaplanır. Ülkemizde uygulanan ve küresel vergi politikaları gereği genellikle gelir arttıkça ödenen gelir vergisi oranları da yükselir. Türkiye’de bireylerin elde ettiği gelirler üzerinden tahsil edilen vergi tutarlarının belirlenmesinde vergi dilimi sınıflandırması yöntemi uygulanır.
Yazının devamında vergi dilimi tanımı dışında 2024 vergi dilimleri ve “Vergi nasıl hesaplanır, vergi dilimi nedir, vergi dilimi nasıl hesaplanır?” gibi konular hakkında kapsamlı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Vergi Dilimi Nedir?

Vergi dilimi, çalışanların belirli bir hesap döneminde elde ettikleri gelirler oranında devlete ödemek zorunda oldukları vergi oranını belirleyen tarifedir. Vergi dilimi uygulaması, vatandaşlardan orantılı bir şekilde gelir vergilerinin toplanması amacıyla oluşturulmuştur. Gelir vergisi dilimleri, çalışanların elde ettikleri kazançların tutarına göre farklılık gösterir. Vergilerin orantılı ödenmesinin sağlanması açısından gelir yükseldikçe hesaplamalarda kullanılan gelir vergisi oranına işaret eden vergi dilimi de artar.

Vergi Diliminin İşletmeler İçin Önemi

Vergi dilimi belirleme uygulaması, işletmeleri gelir düzeyine göre gruplandırıp vergiyi adil bir şekilde dağıtmayı hedefler. Gelir düzeyine göre vergilendirme noktasında da vergi dilimlerinin önemi oldukça büyüktür. Bu durum, işletmeler için de vergi yükümlülüğünün gelir dilimlerine göre dağıtılmasını sağlar. Gelir vergisi kapsamında vergi mükellefi olan işletmelerde, işletme kazançlarını vergilendirme sürecinde bu dilimlere göre hesaplama yapılır. Dolayısıyla küçük ölçekli işletmelerin vergi yükü azalır ve büyümelerinin önü açılır.

Vergi Türleri Nelerdir?

Ülkemizde ilgili kanunlarca belirlenen vergiler, Gelir İdaresi Başkanlığı üzerinden toplanır. Finansal ve ticari faaliyetler başta olmak üzere birçok farklı hususta vergi doğuran işlemlerden bahsetmek mümkündür. Ancak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenen 7 temel vergi türü bulunur. Bu vergi türlerini şöyle sıralayabiliriz:

• Gelir vergisi: Kişilerin ücret ve ticari kazanç gibi gelirleri üzerinden alınan vergi.
• Kurumlar vergisi: Kurumların, kurum gelirleri üzerinden alınan bir çeşit gelir vergisi.
• Katma değer vergisi (KDV): Ürün ve hizmet teslimlerinde satıcı tarafından alıcıdan alınan ve devletin ilgili kurumuna ödenen vergi.
• Özel tüketim vergisi (ÖTV): Temel ihtiyaçlar dışında tutulan bazı ürün grupları üzerinden alınan dolaylı vergi.
• Emlak Vergisi: Ev, dükkan ve benzer gayrimenkullerin değeri üzerinden alınan vergi.
• Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV): Motorlu kara, hava ve deniz taşıtlarının belirli nitelikleri doğrultusunda hesaplanan ve araç sahibi tarafından ödenen vergi.
• Damga Vergisi: Kişiler ve kurumlar arasında yapılan kağıt veya elektronik sözleşmelerden doğan vergi.

Vergi Dilimi Nasıl Hesaplanır?

Vergi dilimi hesaplamalarında dikkat edilmesi gereken en önemli husus, gelire göre değişen vergi oranlarının kademeli olarak her limit için uygulanmasıdır. Yani o dönemki gelirinizin tekabül ettiği gelir vergisi oranı, toplam gelirinize uygulanmaz. Vergi dilimlerindeki gelir limitleri her kademe için toplam gelirinizle kademeli olarak hesaplanır. Kademeli gelir vergisi hesaplama sürecini ülkemizde uygulanan güncel gelir vergisi oranları üzerinden bir örnekle açıklayalım.

Örneğin geliriniz yıllık 300 bin TL olsun. Ülkemizdeki 2024 vergi dilimleri uygulaması gereği bu gelirinizin 230 bin TL’ye kadar olan kısmı için 40.500 TL vergi vardır. Kalan kısım olan 70 bin TL ise %27’lik vergi dilimine girer. Buna göre hesaplama şöyle olur:

• 230.000 TL için 40.500 TL
• 70.000 TL için 70.000 x 0,27 = 18.900 TL
• Toplam vergi tutarı: 40.500+18.900 = 59.400 TL

Bu hesaplamalardan hareketle 300 bin TL için ödemeniz gereken gelir vergisi tutarı 59 bin 400 TL olur.

2024 Vergi Dilimleri

Yukarıdaki örneğimizde bir kısmını paylaştığımız güncel vergi dilimleri 5 farklı oran üzerinden hesaplanır. 2024 vergi dilimleri %15, %20, %27, %35 ve %40’tır. Ülkemizde uygulanan Gelir Vergisi Kanunu mevzuatı gereği bu oranlarda dönem dönem değişikliğe gidilse de kademeli olarak uygulanır. Vergi dilimi oranları sabit kalırken vergi dilimine denk gelen gelir tutarları her yıl için bir önceki yılın Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) üzerinden belirlenen yeniden değerleme oranında artırılır. 2024 vergi dilimleri ve her orana karşılık gelen vergi matrahı şöyledir:

Ücret Dışı Gelirler İçin Vergi Dilimleri

• 110.000 TL’ye kadar %15
• 230.000 TL’nin 110.000 TL’ye kadar olan kısmı için 16.500 TL, fazlası için %20
• 580.000 TL’nin 230.000 TL’ye kadar olan kısmı için 40.500 TL, fazlası için %27
• 3.000.000 TL’nin 580.000 TL’ye kadar olan kısmı için 135.000 TL, fazlası için %35
• 3.000.000 TL’den fazlasının 3.000.000 TL’ye kadar olan kısmı için 982.000 TL, fazlası için %40

Ücret Gelirleri İçin Vergi Dilimleri

• 110.000 TL’ye kadar %15
• 230.000 TL’nin 110.000 TL’ye kadar olan kısmı için 16.500 TL, fazlası için %20
• 870.000 TL’nin 230.000 TL’ye kadar olan kısmı için 40.500 TL, fazlası için %27
• 3.000.000 TL’nin 870.000 TL’ye kadar olan kısmı için 213.300 TL, fazlası için %35
• 3.000.000 TL’den fazlasının 3.000.000 TL’ye kadar olan kısmı için 958.000 TL, fazlası için %40

Vergi dilimi tablosundaki hesaplamalarda söz konusu olan gelir vergisi matrahı ise brüt gelirden SGK işçi payı ve işsizlik sigortası işçi payı düşürüldükten sonra ortaya çıkar. Güncel mevzuata göre SGK işçi payı brüt gelir üzerinden yüzde 14; işsizlik sigortası işçi payı ise yüzde 1 olarak uygulanmaktadır.

Örneğin 20 bin TL brüt maaş olan bir çalışanın gelir vergisi matrahı hesaplanırken yüzde 14’lük SGK işçi payı olan 2 bin 800 TL ve işsizlik sigortası işçi payı olan 200 TL brüt maaştan düşülür. Böylece brüt maaşı 20 bin TL olan bir çalışanın gelir vergisi matrahı 17 bin TL (20 bin TL - 2 bin 800 TL - 200 TL) olmalıdır.

Siz de işletmelerinizin mali ve finansal süreçlerini QNB eFinans ile dijitale taşıyabilirsiniz. QNB eFinans çözümleri ile hemen tanışabilirsiniz. E-Fatura başta olmak üzere e-İmza, e-Defter, e-Arşiv, e-İrsaliye ve daha fazlası ile işletmenizde 360 derece dijital dönüşümü başlatabilir ve QNB eFinans’lı olmanın avantajlarını yaşayabilirsiniz.

Vergilendirme süreçleri ile ilgili finansal okuryazarlığınızı artırmak ve detaylı bilgilere sahip olmak için “Vergi Levhası Nedir? Nasıl Alınır?” ve “Geçici Vergi Nedir? Nasıl Hesaplanır?” başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.